Chronologia dziejów fizyki na świecie
480 p.n.e. – Leucyp z Miletu i Demokryt z Abdery opracowują hipotezę atomistyczną, która głosi, że materia składa się z atomów – maleńkich, niepodzielnych jednostek.
335 p.n.e. – Arystoteles formułuje system geocentryczny, według którego Ziemia jest ustalona w centrum wszechświata, teorię rozwiniętą później przez Ptolemeusza.
295 p.n.e. – Euklides publikuje pierwsze badania z zakresu optyki.
250 p.n.e. – Archimedes z Syrakuz zakłada hydrostatykę – badanie równowagi cieczy – odkrywając zasady fluktuacji i gęstości względnych.
1543 – Polak Mikołaj Kopernik publikuje O obrotach ciał niebieskich, w którym wyjaśnia zasady heliocentryzmu.
1600 – Anglik William Gilbert publikuje De Magnete, co stanowi początek badań nad elektrycznością i magnetyzmem.
1604 – Galileusz w swoim dziele O ruchu przyspieszonym przedstawia pierwsze stwierdzenia dotyczące praw spadania ciał.
1647 – Francuz Blaise Pascal stwierdza we wstępie do Traktatu o próżni istnienie ciśnienia atmosferycznego.
1648 – Włoch ewangelista Torricelli wynalazł barometr, przyrząd mierzący ciśnienie atmosferyczne.
1648 – Holender Willebrord Snellius odkrywa prawo załamania światła.
1667 – Anglik Izaak Newton odkrył rozproszenie światła.
1676 – Francuz Edme Mariotte i Irlandczyk Robert Boyle ogłaszają prawo ściśliwości gazów, zgodnie z którym ciśnienie gazu jest odwrotnie proporcjonalne do zajmowanej objętości.
1676 – Duński astronom Ole Römer odkrywa, że prędkość światła jest skończona i oblicza ją na 225 000 km na sekundę.
1687 – Newton publikuje „Matematyczne zasady filozofii przyrody”, w których podaje prawa bezwładności i powszechnego ciążenia.
1738 – Szwajcar Daniel Bernoulli publikuje pierwsze badania dotyczące ciśnienia i prędkości płynów.
1761 – Anglik Joseph Black tworzy kalorymetrię, ilościowe badanie ciepła.
1785 – Francuz Charles Augustin de Coulomb ogłasza prawo sił elektrostatycznych, zgodnie z którym „ładunki elektryczne o znakach przeciwnych przyciągają się, a ładunki o znakach równych odpychają się”.
1799 – Niemiec Friedrich Herschel odkrywa istnienie promieni podczerwonych.
1801 – Niemiec Carl Ritter odkrywa promienie ultrafioletowe.
1814 – Francuz Augustin Fresnel zaczyna rozwijać falową teorię światła.
1820 – Francuz André-Marie Ampère formułuje prawa elektrodynamiki; Pierre Laplace oblicza siłę elektromagnetyczną; Duńczyk Hans Christian Oersted opisuje odchylenie wytwarzane przez prąd elektryczny na igle kompasu i ostatecznie łączy elektryczność i magnetyzm.
1821 – Anglik Michael Faraday odkrywa podstawy indukcji elektromagnetycznej.
1824 – Francuz Nicolas Sadi Carnot publikuje Réflexions Sur la Puissance Motrice du Feu, które później stały się podstawą termodynamiki.
1827 – Niemiec Georg Ohm formułuje prawo określające zależność potencjału, rezystancji i prądu elektrycznego.
1831 – Faradaya odkrył indukcję elektromagnetyczną.
1842 – Austriak Christian Doppler formułuje podstawy efektu Dopplera stosowanego w akustyce i astronomii.
1843 – Anglik James Joule określa ilość pracy mechanicznej niezbędnej do wytworzenia jednostki ciepła.
1846 – Niemiec Ernest Weber buduje pierwszy elektrodynamometr do pomiaru siły przyciągania pomiędzy ładunkami elektrycznymi.
1847 – Niemiec Hermann von Helmholtz ogłasza zasadę zachowania energii.
1849 – Anglik William Thomson (Lord Kelvin) tworzy absolutną skalę termometryczną.
1850 – Niemiec Rudolf Julius Clausius formułuje drugą zasadę termodynamiki i kinetyczną teorię gazów.
– Francuz Léon Foucault demonstruje obrót Ziemi za pomocą 67-metrowego wahadła.
1851 – Niemiec Franz Ernst Neumann formułuje prawo indukcji elektromagnetycznej.
– Kelvin formułuje prawa zachowania i rozpraszania energii.
– Szkot William Rankine definiuje energię potencjalną i energię kinetyczną.
1852 – Anglik George Stokes formułuje prawo fluorescencji, obserwując wpływ światła ultrafioletowego na kwarc.
1860 – Szkot James Clerk Maxwell wykazał, że energia kinetyczna cząsteczek zależy od ich temperatury.
1869 – Austriak Ludwig Boltzmann oblicza prędkość cząsteczek.
1873 – Holender Johannes van der Waals odkrywa siły przyciągania pomiędzy atomami i cząsteczkami.
1880 – Philipp von Jolly, Niemiec, mierzy różnicę masy w zależności od wysokości.
1884 – Thomas Edison z Ameryki Północnej produkuje pierwszy zawór elektroniczny.
1887 – Amerykanie Albert Michelson i Edward Williams Morley wykazali stałość prędkości światła.
1888 – Pracując osobno, Niemiec Heinrich Hertz i Anglik Oliver Lodge dochodzą do wniosku, że fale radiowe należą do tej samej rodziny, co fale świetlne (fale elektromagnetyczne).
1890 – Francuz Paul Villard zidentyfikował promienie gamma.
– Nowozelandczyk Ernest Rutherford i Anglik Frederick Soddy opracowują konceptualizację rodzin radioaktywnych.
1895 – Niemiec Wilhelm Röntgen odkrywa promieniowanie rentgenowskie.
– Jean-Baptiste Perrin, Francuz, pokazuje, że promienie katodowe przenoszą elektryczność ujemną.
1896 – Rutherford odkrywa promienie alfa i beta wytwarzane w atomach radioaktywnych.
– Francuz Henri Becquerel odkrywa radioaktywność soli uranu.
1900 – Niemiec Max Planck formułuje teorię kwantową.
1902 – Anglik Oliver Heaviside stwierdza, że istnieje warstwa atmosfery, która sprzyja załamywaniu fal radiowych.
1905 – Amerykanin Lee de Forest wynalazł triodę, elektroniczny zawór składający się z trzech elementów.
– Niemiec Albert Einstein formułuje podstawy teorii ograniczonej względności, prawa równoważności masy i energii, teorii ruchów Browna i teorii efektu fotoelektrycznego.
1906 – Niemiec Walter Hermann Nernst postuluje trzecią zasadę termodynamiki.
1910 – Polce Marii Skłodowskiej Curie udaje się wyizolować pierwiastek metaliczny rad.
1911 – Victor Hess z Ameryki Północnej odkrywa promienie kosmiczne.
– Rutherford tworzy pierwszy model atomu o budowie „planetarnej”, złożonej z elektronów krążących wokół jądra.
1913 – Duńczyk Niels Bohr opracowuje kwantowy model atomu.
– Anglik James Frank i Niemiec Gustav Hertz demonstrują istnienie poziomów energetycznych w atomie.
– Anglik Frederick Soddy tworzy termin „izotop” na oznaczenie atomów o tej samej liczbie atomowej, ale różnych liczbach masowych.
1916 – Einstein publikuje swoje ostatnie badania na temat ogólnej teorii względności.
1918 – Anglik Arthur Stanley Eddington eksperymentalnie potwierdza ogólną teorię względności Einsteina poprzez obserwację zaćmienia słońca w 1918 roku.
1923 – Amerykanin Louis Bauer analizuje pole magnetyczne Ziemi.
– Francuz Louis de Broglie ustala zgodność fali z cząstką i formułuje mechanikę falową.
1925 – Amerykanin Samuel Goldsmith i Duńczyk George Uhlenbeck zdefiniowali spin elektronu.
– Niemcy Werner Heisenberg i Ernst Jordan, Austriak Erwin Schrödinger, Duńczyk Niels Bohr i Anglik Paul Dirac formułują nową teorię mechaniki kwantowej.
1927 – Włoch Enrico Fermi podaje statystyczną interpretację mechaniki kwantowej.
– Heisenberg formułuje zasadę nieoznaczoności, zgodnie z którą nie można jednocześnie i precyzyjnie poznać położenia i prędkości cząstek.
1928 – Niemcy Hans Geiger i Walter Müller wynaleźli licznik Geigera do pomiaru radioaktywności.
1929 – Einstein publikuje swoje wnioski na temat ujednoliconej teorii pola.
1930 – Holender Petrus Debye wykorzystuje promienie rentgenowskie do badania struktury molekularnej.
1931 – Ernest Lawrence z Ameryki Północnej opracowuje cyklotron, instrument przyspieszający naładowane cząstki.
1932 – Amerykanin Robert van de Graaff buduje pierwszą maszynę elektrostatyczną.
– Amerykanie Carl Anderson, Robert Millikan i Anglik James Chadwick odkrywają neutrino i pozyton.
– Anglik John Cockcroft i Irlandczyk Ernest Walton budują akcelerator cząstek, który umożliwia zajście pierwszej reakcji jądrowej.
1934 – Japończyk Hideki Yukawa opracowuje teorię istnienia mezonu.
– Francuskie małżeństwo Frédéric i Irène Joliot-Curie odkrywają sztuczną promieniotwórczość.
– Fermi dochodzi do wniosku, że neutrony i protony to te same cząstki podstawowe w różnych stanach kwantowych.
1936 – Carl Anderson z Ameryki Północnej odkrył pozyton.
– Włoch Enrico Fermi bombarduje ciężkie pierwiastki chemiczne neutronami, wytwarzając pierwiastki cięższe od tych występujących w przyrodzie.
1938 – Niemcy Otto Hahn i Fritz Strasmann odkrywają rozszczepienie jądrowe.
1941 – W Stanach Zjednoczonych rozpoczyna się projekt Manhattan mający na celu budowę bomby atomowej.
1942 – Fermi koordynuje w Chicago (Stany Zjednoczone) budowę pierwszego reaktora jądrowego.
1945 – W lipcu Stany Zjednoczone zdetonują pierwszą bombę atomową na pustyni Sonora (USA). W sierpniu Amerykanie zrzucili bombę atomową na Hiroszimę i Nagasaki.
1948 – Amerykanie John Bardeen, Walter Brattain i William Shokley formułują teorię tranzystorów i budują pierwsze modele.
1950 – Albert Einstein rozszerza teorię względności na ogólną teorię pola.
1952 – Stany Zjednoczone eksplodują pierwszą bombę wodorową na Pacyfiku. W następnym roku przyszła kolej na Związek Radziecki.
1955 – Massachusetts Institute of Technology (MIT) w Stanach Zjednoczonych wytwarza pierwsze ultraszybkie fale o częstotliwości.
1956 – Laboratorium Los Alamos w USA wykrywa neutrino.
1967 – Chiny eksplodują pierwszą bombę wodorową.
1982 – Na Uniwersytecie Princeton (Stany Zjednoczone) ma miejsce pierwsza kontrolowana synteza jądrowa, trwająca 5 sekund, w temperaturze 100 000°C.
1983 – Genewskie Centrum Badań Jądrowych w Szwajcarii odkrywa cząstkę (pośredni bozon Z), która potwierdza teorię unifikacji oddziaływania elektromagnetycznego ze słabą energią jądrową.
1986 – Niemiec Georg Bednorz i Szwajcar Karl Müller produkują ze stopu ceramicznego kilku pierwiastków chemicznych nadprzewodnik „wysokotemperaturowy”, czyli materiał, który w niskich temperaturach ma zerową oporność elektryczną.
1986 – Amerykanin Ephraim Fishbach proponuje istnienie piątej siły, odpychającej, oprócz już znanych: silnej, słabej, elektromagnetycznej i grawitacyjnej.
1988 – Fizycy z Narodowego Laboratorium Los Alamos w Stanach Zjednoczonych twierdzą, że udowodnili istnienie piątej siły.
1989 – Anglik Martin Fleishmann i Amerykanin Stanley Pons twierdzą, że dokonali syntezy jądrowej w temperaturze pokojowej: „zimnej” syntezy. Wkrótce potem Fleishmann przyznaje się do błędu.
1996 – Naukowcy z Laboratorium Fizyki Cząstek ogłaszają, że udało im się wyprodukować atomy antymaterii.
Chronologia historii fizyki w Brazylii
1858 – Powstaje Szkoła Centralna, dawniej Akademia Wojskowa, z sekcją nauk fizycznych i matematycznych.
1934 - Uniwersytet w São Paulo (USP) tworzy pierwszą grupę badawczą z Marcelo Dami de Souza Santosem, Mário Schenbergiem i Paulusem Aulusem Pompéia, pod przewodnictwem Gleba Wataghina.
1944 – Joaquim Costa Ribeiro odkrywa efekt termodielektryczny, zwany efektem Costa Ribeiro.
1947 – César Lattes uczestniczy w odkryciu mezonu.
1951 – Założenie Instytutu Fizyki Teoretycznej w São Paulo.
– Utworzenie Krajowej Komisji Energii Jądrowej w Rio de Janeiro.
1953 – Założenie Instytutu Badań nad Promieniowaniem w Minas Gerais.
1954 – Mário Schenberg odkrywa proces utraty energii w gwiazdach poprzez emisję neutrin, zwany efektem Urca.
1957 – Utworzono Instytut Energii Atomowej w São Paulo.
1958 – Instalacja pierwszego reaktora jądrowego w Ameryce Łacińskiej na Uniwersytecie w São Paulo (SP).
1959 – Jacques Danon i Argus Henrique Moreira projektują nowy akcelerator cząstek.
1967 – César Lattes udowadnia swoje odkrycie „kuli ognia” wewnątrz jądra atomowego, będącego pośrednim etapem powstawania nowych cząstek.
1968 – Utworzenie Brazylijskiego Towarzystwa Fizycznego.
– Instalacja Rolniczego Centrum Energii Jądrowej w Piracicaba (SP).
1974 – Podpisanie Porozumienia Nuklearnego Brazylia-Niemcy, które ustanawia zakup elektrowni jądrowej Angra I, przeciwko czemu wypowiadają się brazylijscy fizycy.
1983 – Otwarcie elektrowni jądrowej Angra I w Angra dos Reis (RJ), pierwszej w Brazylii.
1989 – W Campinas (SP) rozpoczyna pracę największy w kraju akcelerator cząstek.
