Druga wojna światowa

II wojna światowa – Świat początkowy i powojenny

II wojna światowa jest efektem zderzenia interesów narodów, które od zakończenia I wojny światowej podzieliło rynek międzynarodowy.

Wszystkie istotne informacje na temat drugiej wojny światowej, mapy ewolucji konfliktu, okresu międzywojennego, budowy wojny, nazistowskich Niemiec, ekspansji wojny i ruchu oporu, Związku Radzieckiego w konflikcie, Japonii i Stanów Zjednoczonych Państwa w stanie wojny, Brazylia w stanie wojny, upadek osi, technologia wojny, wynik wojny i świat powojenny. Informacje te pomogą Ci lepiej zrozumieć, jak to wszystko się zaczęło i zakończyło.

Okres międzywojenny – I i II wojna światowa

Pod koniec I wojny światowej traktat wersalski nakłada na Niemcy surowe i upokarzające kary, które oprócz strat terytorialnych powodują rozbrojenie i redukcję swojej armii, zakaz produkcji broni i zmuszenie do płacenia wysokich odszkodowań wojennych Wielka Brytania – Bretania i Francja. Pomogłoby to zrozumieć radykalny nacjonalizm, który obudził się w Niemczech na krótko przed II wojną światową.

W programie mowa o polityce międzynarodowej po I wojnie światowej, wielkim kryzysie gospodarczym w Stanach Zjednoczonych w 1929 roku i jego konsekwencjach na całym świecie. Na scenę wkroczył faszyzm we Włoszech i nazizm w Niemczech. We Francji i Hiszpanii utworzono fronty ludowe, aby walczyć z nazistowsko-faszystowską sytuacją kryzysową. W Brazylii prezydent Vargas przeprowadza zamach stanu i wprowadza w życie reżim inspirowany faszystami.

Przygotowania do II wojny światowej

„Żądamy ziemi, aby wyżywić naszych ludzi i osiedlić tam nadwyżkę populacji”.

To wołanie programu Partii Narodowo-Socjalistycznej (NAZI) zaczęto wprowadzać w życie wraz z aneksją Austrii i zajęciem Czechosłowacji przez wojska niemieckie, bez jakiejkolwiek reakcji reszty Europy. Na konferencji monachijskiej Wielka Brytania i Francja legitymizowały nawet niemieckie działania w Czechosłowacji. Ale kiedy Hitler okupuje Polskę, sojusznika Brytyjczyków, Londyn czuje się zagrożony i wypowiada wojnę Niemcom. Francja robi to samo. W programie tym także wzrost faszyzmu w Portugalii i Hiszpanii, włoski ekspansjonizm w Afryce i japoński ekspansjonizm w Azji; oraz wzajemne porozumienie o nieagresji między Stalinowskim Związkiem Radzieckim a hitlerowskimi Niemcami.

nazistowskie Niemcy

W swojej książce Mein Kampf, opublikowanej na początku lat dwudziestych XX wieku, Adolf Hitler pisze: „Nadszedł dzień, w którym przestałem chodzić z zawiązanymi oczami: rozpoznałem wrogów mojej rasy – byli to Żydzi… Skończyło się na tym, że rozpoznawałem Żydów po zapachu i pod ich obrzydliwe śmiecie, odkryłem wady moralne „narodu wybranego”.

Od 1935 r., kiedy Hitler był już u władzy, ustawy norymberskie, stworzone w celu dyskryminacji Żydów, uczyniły antysemityzm oficjalną polityką w Niemczech. Wspierani przemocą grup paramilitarnych i skuteczną machiną propagandową, naziści dali wyraz i zaostrzyli ukryte uczucia nacjonalizmu, rasizmu, antysemityzmu, aryizmu, antymarksizmu i antykapitalizmu.

Ekspansja II wojny światowej i ruch oporu

„Rozmawiamy o autorytecie mojego rządu. Zamówienia są słabo realizowane. Odtąd należy pokonać opór wszystkich przeciwników, dziesiątkując ich przywódców.”

To zdanie wypowiedział francuski bohater I wojny światowej, który właśnie został szefem nazistowskiego rządu okupowanej przez Niemców Francji: marszałek Philippe Pétain. Przed zdobyciem Paryża wojska niemieckie zaanektowały Austrię i okupowały Czechosłowację, Polskę, Danię, Norwegię, Belgię, Holandię, Grecję i Jugosławię; ten ostatni, przy wsparciu wojsk włoskich, węgierskich i bułgarskich, członków osi Rzym-Berlin-Tokio. Atakując także Afrykę Północną, Niemcy i Włochy atakują imperia kolonialne Francji i Wielkiej Brytanii. A po zajęciu Francji Wielka Brytania jest jedynym krajem w Europie Zachodniej, który nie został jeszcze zaatakowany przez Niemców.

Hitler postanawia rozpocząć przedsięwzięcie od bombardowania Londynu. Jeszcze w tym programie konstytucja narodowego oporu wobec niemieckiego natarcia i zaangażowanie w nie komunistów, dla których hitlerowski faszyzm stał się wrogiem priorytetowym.

Związek Radziecki i II wojna światowa

W grudniu 1940 roku, kiedy Sowieci i Niemcy nadal żyli w ramach paktu o nieagresji, Adolf Hitler powiedział swoim generałom: „Niemieckie siły zbrojne muszą być przygotowane na zmiażdżenie Związku Radzieckiego szybką kampanią”. Niedługo potem, w czerwcu 1941 r., na Związek Radziecki najechały wojska niemieckie i premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill oświadczył:

„Zaskakujące były błędne obliczenia i ignorancja, jakie ujawnił Stalin w związku z tym, co go miało spotkać”.

Niemcy atakują Związek Radziecki na trzech frontach i rozpoczynają najkrwawsze ze wszystkich wojskowych przedsięwzięć tej wojny, które trwało cztery lata i kosztowało samych Sowietów stratę 20 milionów ludzi. Niemcy zostali ostatecznie powstrzymani w Stalingradzie, gdzie sowiecki kontratak. ofensywę i rozpoczął się wielki punkt zwrotny II wojny światowej.

Sowieci stawiają niemieckiemu dowódcy ultimatum, lecz Hitler zabrania mu poddania się. Armia Czerwona wypędza Niemców i posuwa się w kierunku Berlina. Kraje Europy Wschodniej wyzwolone spod jarzma nazistowskiego zostają włączone do strefy wpływów sowieckich, a Stalin zostaje przemieniony w nowego wielkiego wroga Zachodu, zajmując miejsce, które do niedawna należało do Hitlera.

Japonia i Stany Zjednoczone w czasie II wojny światowej

Przystępując do Osi, Japonia uzyskuje poparcie Niemiec i Włoch dla swojego zamiaru utworzenia „Wielkiej Azji Japońskiej”. W 1940 r., wraz z okupacją Francji przez Niemcy i paraliżem Wielkiej Brytanii, Japończycy zaczęli wierzyć, że ich ambicjom na Dalekim Wschodzie i w Azji Południowo-Wschodniej zagraża obecnie jeden rywal: Stany Zjednoczone.

Początek japońskiej strategii okupacji Azji

Podbili Mandżurię, Tajlandię i północną część Indochin Francuskich (dzisiejszy Wietnam, Laos i Kambodża), odcięli drogę do Birmy i zaczęli wywierać presję na Indie Holenderskie (dzisiejsza Indonezja). Wielka Brytania i Stany Zjednoczone współpracowały, aby powstrzymać natarcie Japonii. W 1941 roku Japonia zajęła Hongkong i Malezję oraz zbombardowała amerykańską bazę w Pearl Harbor na Hawajach. Zginęło pięć tysięcy amerykańskich żołnierzy. Mówi się, że prezydent Roosevelt wiedział z góry, że atak nastąpi, ale nie zrobił nic, aby temu zapobiec: Stany Zjednoczone potrzebowały dobrego argumentu, aby przystąpić do wojny.

Brazylia w czasie II wojny światowej

W 1937 r. prezydent Getúlio Vargas przeprowadził zamach stanu i wprowadził w Brazylii reżim inspirowany włoskim faszyzmem. W 1940 roku Getúlio podniósł możliwość budowy huty stali w Brazylii, przy wsparciu niemieckiego przemysłu Krupp. Stany Zjednoczone natychmiast udzieliły Brazylii kredytu na finansowanie huty bez udziału Niemiec. Dwa lata później Getúlio wypowiedział wojnę krajom Osi. Na początku lat 90. upubliczniony został poufny dokument armii amerykańskiej, w którym ujawniono plany inwazji Stanów Zjednoczonych na Brazylię, jeśli Getúlio nie przystąpi do sojuszników.

Na konferencji w Rio de Janeiro w 1942 roku dwadzieścia jeden narodów Ameryki Łacińskiej uznało japoński atak na Pearl Harbor za agresję przeciwko kontynentowi i zaczęło wypowiadać wojnę państwom Osi. FEB (Brazylijski Korpus Ekspedycyjny) walczy we Włoszech.

W konflikt zaangażowane są także Siły Powietrzne Paragwaju na południowym Atlantyku. Pozostałe kraje kontynentu uczestniczą w wysiłkach wojennych Ameryki Północnej, dostarczając surowce. Było to pierwsze duże zwycięstwo dyplomatyczne Stanów Zjednoczonych na kontynencie.

Upadek Osi

Siły alianckie odbijają kraje podbite przez Niemcy, Anglia kończy oblężenie.

Nasilenie działań sojuszniczych w Afryce i na Morzu Śródziemnym podważa prestiż reżimu faszystowskiego we Włoszech. Klęska Niemiec na sowieckich stepach i inwazja sił alianckich na Normandię sprawiają, że Hitler traci inicjatywę. Opór ludności staje się decydujący dla obalenia nazistowskiego faszyzmu. Stopniowo okupowane narody uwalniały się spod nazistowskiego jarzma. We Włoszech Mussolini zostaje odsunięty od władzy przez samych faszystowskich przywódców, zostaje uratowany przez Niemców, ale zostaje aresztowany i stracony przez ludność „Naród niemiecki cierpiał w nieopisany sposób: czas położyć kres tak wielu okropności” – pisze niemiecki wódz naczelny Von Kluge na krótko przed popełnieniem samobójstwa w przesłaniu pozostawionym Hitlerowi. Góring grozi rozpoczęciem rozmów pokojowych ze Stanami Zjednoczonymi. Himmler proponuje Amerykanom i Anglikom odrębny pokój, ale Churchill się na to nie zgadza: Niemcy muszą bezwarunkowo poddać się Anglii, Stanom Zjednoczonym i Związkowi Radzieckiemu.

Technologia wojny

Lata wojny przyniosły ostateczne przymierze nauki z siłą zniszczenia. Rządy dokonują ogromnych inwestycji w technologię broni i osiągają liczbę 50 milionów zgonów. Od pieców kremacyjnych w niemieckich obozach koncentracyjnych po japońskie badania nad bronią bakteriologiczną i północnoamerykańską bombą atomową, poprzez niemieckie latające bomby V-2 i ogromny zasób szpiegostwa technologicznego i kontrwywiadu wszystkich krajów zaangażowanych w wojnę, tam jest silna obecność przemysłu wojennego, naukowców i pieniędzy we wszystkim. Pod koniec wojny wszystko jest usprawiedliwiane w imię tak zwanej „neutralności naukowej”. To w jej imieniu Niemiec Werner von Braun i Japończyk Shiro Ishii zostają ułaskawieni i włączeni do nauki północnoamerykańskiej, a Włoch Bruno Pontecorvo może stać się jednym z ojców radzieckiej bomby atomowej.

Bilans wojny

50 milionów zabitych, w tym 20 milionów Sowietów i 6 milionów Żydów. Czy w ten sposób można mierzyć wynik wojny? Propaganda jest podstawową bronią zwycięzców, wychwalającą bitwy pełne chwały i poświęcającą ich bohaterów. Ale czy można mówić o bohaterach i chwale w wojnie, w której zginęło 50 milionów ludzi?

Siły nazistowskie pozostawiły po sobie wymordowaną ludność zniszczonych miast i krajów, nie wspominając o obozach koncentracyjnych, w których zginęły miliony Żydów, Słowian, Cyganów, komunistów, osób niepełnosprawnych i homoseksualistów. Ale alianci dopuścili się także zbrodni wojennych: dokonali masakry ludności cywilnej Drezna i Berlina oraz zrzucili bomby atomowe na Hiroszimę i Nagasaki. Zyski uzyskane z wojny przekraczają 2 miliardy funtów szterlingów. Jak „zarabiać” pieniądze na wojnie?

Świat powojenny

W 1946 roku były premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill mówi: „Na Europę opadła żelazna kurtyna. Nie wierzę, że Rosja Radziecka chce wojny. Pragnie owoców wojny i nieograniczonego rozszerzania swojej władzy i doktryn”. Churchill po raz pierwszy użył określenia „żelazna kurtyna” w odniesieniu do nowego obszaru wpływów sowieckich. O geopolitycznej reorganizacji świata dyskutowano już od 1943 r., kiedy Roosevelt, Stalin i Churchill spotkali się w Teheranie w Iranie. Wraz z końcem wojny Niemcy, Francja, Włochy i Japonia zostały zniszczone; Wielka Brytania jest na skraju wyczerpania. Wielkie imperia kolonialne upadają, kraje Afryki i Azji przechodzą procesy dekolonizacji. Stany Zjednoczone i Związek Radziecki wyłaniają się na największe potęgi na świecie. Wkrótce napięcie między mocarstwami wzrasta. Polaryzacja sporów międzynarodowych pomiędzy blokiem zachodnim a blokiem sowieckim nada ton kolejnym dziesięcioleciom. Rozpoczyna się zimna wojna.

Mapa świata przed i po II wojnie światowej